Mwanahabari Mdogo

Na Naomi Shihab Nye. BOA Editions, Ltd., 2019. Kurasa 128. $ 24 / jalada gumu; $ 17 / karatasi; $9.99/Kitabu pepe.

Kitabu cha
The Tiny Journalist
cha Naomi Shihab Nye ndicho kitabu chenye kusisimua zaidi na kuleta mabadiliko ambayo macho yangu ya Kiamerika yenye starehe na ya kupendelewa ambayo nimesoma tangu Ta-Nehisi Coates
Between the World and Me.

”Mwandishi wa habari mdogo” wa Nye ni muundo wake wa kufikiria wa sauti iliyochochewa na matangazo ya Facebook ya msichana mdogo wa Kipalestina. Kupitia sauti hiyo na uzoefu uliokumbukwa wa baba yake Mpalestina mkimbizi na familia yake, Nye anaandika kuhusu mateso ya binadamu na njaa ya haki katika sehemu tunayoiita Ardhi Takatifu.

Walikuja usiku wakiwa na silaha.

Uhalifu wetu ulikuwa nini? Hiyo tulipenda
heshima kama wao? Kwamba tuna kiburi?

Sanaa nzuri mara nyingi hutusukuma kuuliza maswali yasiyopendeza kama vile, ni kwa jinsi gani nimeweka uelewa wangu wa jambo fulani kupunguza uwezo wangu wa kuona ukweli mkubwa unaojificha nyuma ya ukweli ninaofikiri ninauona? Nye hutuelekeza kwenye tafakuri kama hiyo katika ”maelezo ya mwandishi” anapotukumbusha: ”Kwa kuwa Wapalestina pia ni Wasemiti, kuwa watetezi wa haki / kwa Wapalestina kamwe sio msimamo wa chuki dhidi ya Wayahudi, haijalishi mtu yeyote anasema nini.”

Mwanahabari Mdogo ilitoa changamoto kwa uelewa wangu kuhusu kile kinachotokea katika Israeli na maeneo yaliyokaliwa kwa kufungua dirisha kubwa kutazama mzozo wa kibinadamu badala ya maneno ya kisiasa. Mashairi yanaongeza ufahamu wa mambo ambayo utu na haki ya binadamu inatutaka tuyaone tusije tukakumbatiwa na giza.

Kusoma mashairi haya kulinijaza moyo kutokana na unyama unaotokea. Walinishirikisha katika kuuliza jinsi tunavyoweza kukuza zaidi uwezo wetu wa uhusiano, huruma, na utunzaji, kwani nilihisi aibu kwa ushirikiano wa moja kwa moja wa nchi yangu katika maumivu ambayo wanapata watu wa Palestina, na matamanio yao ya ”kinachoweza kuwa, kinachoweza kuwa.”

Kwa nini wasituandikie zaidi?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Kwa nini hawaulizi maswali sahihi?

Nchini Marekani tunaharakisha hadi likizo zetu kwenye barabara kuu. Katika Palestina, wanadamu hujaribu kufikiria ”anasa ya barabara zilizo wazi” bila milango na askari.

Je, wanaona watoto ambao wanapaswa kutembea kwenda shule
kupitia mfereji wa maji?

Kwa sababu hawatawaruhusu kuvuka barabara?
Niambie hadithi yangu, sema hadithi yangu.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Ulimwengu mzima unajua kuna barabara mbili,
moja kwao na moja kwa ajili yetu? Na yetu si nzuri?

Mashairi haya yalirarua kitambaa cha ufahamu wangu usio na uhakiki. Katika shairi ”Amerika Inaipa Israeli Dola Milioni Kumi kwa Siku,” sauti ya kuwaziwa ya mwandishi wa habari mdogo inauliza ikiwa tunaweza kufikiria huzuni yake: kutokuwa na uwezo wa kusonga mbele bila kuelekezwa kwa bunduki, na kulala bila hofu ya askari kugonga mlango wake na kuchukua wapendwa wake. Anazungumzia uchungu wake wa kuishi kila siku kwenye kivuli cha ukuta “unaojikita juu ya maisha [yetu]”; ya majirani ”kuzungushwa kwa mtutu wa bunduki . . . / kupigwa kikatili … / kuuawa kwa uvumi wa mawe”; wa vijiji ambavyo ni ”nyimbo za kuvuma za watoro”; kuwa”
kulaumiwa kwa kila kitu
” na wakandamizaji ambao wamesahau “
walichochukua, / jinsi walivyokichukua.
”

Je, mtu hasikiije uchungu wa baba Mpalestina anayesema, “
Hii ni kawaida hapa
. . . / mabomu yanalipuka / . . . / mabomu ya machozi yakitanda barabarani kwetu. . . / SOS / Tumechoka sana.

Mfano wa roho ya Nye, mashairi haya, badala ya kuwa maonyesho ya hasira, yamejitolea kwa huruma na haki. Wanalenga kutukumbusha kwamba utu na ukweli ni muhimu.

Sauti ya baba yake (”Mwandishi wa Habari wa Zamani”) inakumbuka ujirani wa zamani, siku za zamani wakati ”Hatukuwahi kupigana, / hatukuweza kufikiria vita.” Na sauti ya kufikiria ya mwandishi wa habari mdogo anafikiria ”
Sehemu ya kusikitisha zaidi?
/
Sisi sote tungeweza kuwa na
marafiki mara
mbili zaidi.
”

Mashairi haya yamenipa mwanga mpya juu ya njia ambazo Marekani inashiriki katika kuunda Nchi Takatifu ambamo watu wawili wanaougua ugonjwa wa mfadhaiko wa baada ya kiwewe wanaonekana wamenaswa kwa njia isiyoweza kuepukika katika ukweli wa kutisha ambao unaweza kutumikia masilahi ya nguvu lakini sio watu wenyewe. ”Watoto wanasema,
Yangu, yangu
, lakini watoto wachanga ni wenye fadhili.”

Kwa sauti za kina za kibinadamu, kitabu hiki kiliweka upya uelewa wangu wa uzoefu wa Palestina. Fikiria, kwa mfano, shairi la Nye liitwalo “Hakuna Milipuko”:

Ili kufurahia
fataki
ungekuwa nayo
kuwa aliishi
aina tofauti
ya maisha