Steping Stones: Safari ya Familia ya Wakimbizi

Na Margriet Ruurs, iliyotafsiriwa na Falah Raheem, iliyochorwa na Nizar Ali Badr. Orca Book Publishers, 2016. Kurasa 28. $ 20 / jalada gumu; $9.99/Kitabu pepe. Imependekezwa kwa umri wa miaka 6-10.

Nunua kutoka kwa QuakerBooks

Steping Stones: Safari ya Familia ya Wakimbizi inasimulia hadithi yenye kuhuzunisha ya Rama, msichana mdogo ambaye maisha yake yanabadilika sana. Mwanzoni, utoto wake ni wa kupendeza. Anakula kiamsha kinywa kitamu kilichotayarishwa na mama yake, anacheza na kaka yake na marafiki kwenye “udongo uliochomwa na jua,” na kumsikiliza baba yake akisimulia hadithi chini ya mti wa michungwa. ”Tulikuwa huru,” Rama anasema. Lakini je! Babu yake anamkumbusha kwamba hawawezi “kuimba nyimbo [zao],” “kucheza dansi [zao]” au “kusali sala walizochagua.” Punde vita inafika, na inabadilisha kila kitu; wanastahimili uharibifu wake—njaa, kuondoka, na vitisho—mpaka hatimaye wanajiunga na msafara wa kukimbia; Wakimbizi katika safari ya hatari, wanaweza kustahimili uchovu na uchungu, mabomu ya kiholela na mawimbi yanayopiga. Wakati wengine hawana bahati sana, Rama na familia yake safari inaisha kwa matumaini na amani; mwisho wao ni kukaribisha, ukarimu, salama—“nyumba mpya sasa.”

Kitabu kimeandikwa kwa uzuri katika lugha mbili: Kiingereza na Kiarabu. Nathari yake ya Kiingereza ni moja kwa moja, ya kutoboa, na ya sauti.

Na tukaendelea kutembea.

Uchovu. Nilikuwa nimechoka sana.

Miguu yangu ilihisi kama mawe

ambayo tulitembea juu yake.

Miguu yangu ilikuwa miti, yenye mizizi kwenye udongo.

Kiarabu si chini ya ustadi na ushairi. Inasimama yenyewe na sio tu kama tafsiri ya Kiingereza. Kwa mfano, chaguo za Kiarabu za mtafsiri za ”juicy” na ”sunbaked” zimetiwa moyo. Laiti sifa kwa mfasiri wa Kiarabu Falah Raheem ingeonyeshwa kwenye jalada la kitabu. Ilinibidi kutafuta jina lake katika ukurasa wa habari wa uchapishaji.

Dibaji ya kitabu hiki inaelezea safari ya mwandishi mwenyewe ya mzunguko katika kuungana na mchongaji wa Kisiria ambaye aliunda mchoro wa kitabu na ushirikiano wao uliofuata. Ni mchoro unaofanya kitabu kuwa cha pekee kabisa. Taswira za mawe za Nizar Ali Badr za wanadamu, wanyama, na mandhari ni wazi sana na zenye sura nyingi hivi kwamba zinaruka kutoka kwenye ukurasa, na kukaribisha mguso wa msomaji. Waarabu wana msemo kuhusu kitu chenye nguvu kihisia: “Inaweza kufanya jiwe lilie.” Na chini ya mkono wa Badr, mawe anayokusanya kutoka ufukweni mwa mji aliozaliwa wa Latakia na kupanga katika matukio ya kustaajabisha yanasonga, kuongea, kulia—na kutufanya tulie.

Kabla sijakisoma kitabu hicho, nilimwomba binti yangu mwenye umri wa miaka saba anisomee kwa sauti. Ana lugha mbili na anasoma kitabu kwa urahisi. Alipofika kwenye ukurasa kuhusu njia hatari ya bahari, alitulia baada ya maneno, “wale ambao safari yao iliishia baharini.” Baada ya utulivu wa muda, alisoma sentensi hiyo tena kwa sauti, wakati huu akiwa peke yake, akijaribu kuelewa uhusiano kati ya maneno na picha inayoandamana, ambayo ni nzuri na ya kuhuzunisha moyo: miili ya mawe yenye kung’aa inayoelea juu ya uso wa maji ya mawe yanayong’aa. Nilipomuuliza maoni yake kuhusu kitabu hicho alisema, “Kinaniambia maisha ya watu yalikuwaje huko Siria.” Kwa sababu hii na mengine mengi, ni kitabu kinachostahili kusomwa. Hadithi yake, katika lugha mbili, ni nzuri. Mchoro wake ni wa asili na wa kugusa. Na muhimu zaidi, inatufundisha huruma na huruma kwa wanadamu ambao mara nyingi hupoteza utu ambao wanaishi na kupenda jinsi sisi pia tungependa kuishi na kupenda. Pia ni kitabu kinachostahili kununuliwa kwa kuwa sehemu ya mapato huenda kwa mashirika ya makazi mapya huko Amerika Kaskazini. Inafaa kwa wasomaji wa Kiarabu, Kiingereza, au lugha mbili wenye umri wa miaka sita hadi kumi, mchoro wa kitabu hiki unaweza kuwashirikisha wasomaji wa awali pia. Ninaona kitabu hiki kinatumiwa na walimu kama njia ya kuzungumza na wanafunzi wao kuhusu masaibu ya wakimbizi na watu waliohamishwa makazi yao na kuhusu ubinadamu wetu pamoja na matamanio ya ulimwengu. Hata hivyo, inaweza kuwa vyema kujadiliana na watoto wakubwa jinsi mwisho wa kitabu, kwa masikitiko, hauonyeshi hatima ya wakimbizi wengi ambao wanaendelea kuishi katika mazingira magumu au yasiyofaa na kuwatia moyo kufikiria kuhusu njia wanazoweza kushiriki katika kubadilisha ukweli huo.

(Maelezo ya mhariri: Toleo la mtandaoni la uhakiki huu linatofautiana na toleo la kuchapishwa kwa kuongezwa kwa maandishi mwishoni, kuanzia na ”wanafunzi kuhusu masaibu ya wakimbizi . . .” ambayo yalipunguzwa kwa sababu ya ufinyu wa nafasi.)