Sisi Quakers tumekuwa tukipambana na suala la mahusiano ya jinsia moja kwa muda, angalau tangu Alastair Heron na wengine kuweka pamoja Kuelekea mtazamo wa Quaker wa Ngono mwanzoni mwa miaka ya 1960. Ingawa baadhi yetu huona uthibitisho wa mahusiano kama hayo kuwa ya moja kwa moja, baadhi yetu tunaamini kwamba mahusiano kama haya yanakwenda kinyume na mafundisho ya Maandiko Matakatifu na hatuwezi kupata uwazi wa kuyathibitisha. Mafundisho ya Biblia yanayozungumziwa ni vifungu nusu-dazeni: Mwanzo 19, Mambo ya Walawi 18 na 20, 1 Wakorintho 6, Warumi 1, na 1 Timotheo 1. Nitaangalia kila moja kwa undani.
Mwanzo 19
Sura ya 19 ya Mwanzo inatokea katika muktadha wa hadithi ya Ibrahimu na Sara. Kulingana na Mwa. 12-18, familia hiyo, kutia ndani Loti mpwa wa Abrahamu, walikuwa wametoka katika nchi yao ya Uru na kwenda Kanaani. Hatimaye Loti na Abrahamu walitengana, huku Loti akichagua uwanda wenye maji mengi uliotia ndani miji ya Sodoma na Gomora, miji yenye sifa ya kufanya dhambi.
Sura ya 19 inasimulia hadithi ya ajabu. Malaika walitembelea Sodoma na kupanga kulala katika uwanja wa jiji, lakini Loti alisisitiza kwamba wakae naye. Kabla ya kaya hiyo kustaafu usiku, wanaume wa mji huo walizunguka nyumba na kuwataka wageni kufanya ngono. Katika jitihada ya kuwalinda wageni hao na kuwatuliza wenyeji hao, Loti alitoka nje na kuwatolea binti zake wawili mabikira. Wanaume hao walikuwa na hasira na walikuwa karibu kumshambulia Loti wakati malaika walipomnyakua na kumrudisha ndani ya nyumba na kuwapofusha wenyeji. Malaika walimwambia Loti kwamba Mungu angeharibu Sodoma na wakamsihi akusanye familia yake na kutoroka. Wachumba wa binti zake walikataa kuondoka, kwa hiyo asubuhi, malaika wakamtoa Loti na mke wake na binti zake nje ya mji na kuwaambia wakimbilie milimani na wasiangalie nyuma. Sulfuri inayowaka ikanyesha Sodoma na Gomora na kuharibu eneo lote. Mke wa Lutu alitazama nyuma na akageuka kuwa nguzo ya chumvi. Lutu na binti zake waliishia kuishi katika pango milimani, na mabinti hao, walipoona jinsi walivyotengwa, wakamlewesha baba yao na kufanya ngono naye ili kuhifadhi ukoo wa familia na hivyo wakaanzisha mataifa mawili.
Wale wanaodai kifungu hiki kinatoa hukumu ya wazi ya kimaadili dhidi ya mahusiano ya jinsia moja wanasema kwamba wanaume wa mji huo walikuwa wagoni-jinsia-moja na kwamba Mungu aliharibu miji kwa sababu ya tabia zao, lakini wengi wanaona dai hili chini ya kushawishi. Jambo moja, kwa kuzingatia jinsi baba alivyowatendea binti zake na kujamiiana naye, sura hii ni chaguo lisilo la kawaida la kujenga maadili ya ngono. Kutumia Mwanzo 19 kama msingi wa kushutumu tabia ya ushoga kungeonekana pia kukubali maadili yaliyowakilishwa na pendekezo la Loti la binti zake kwa ubakaji na uamuzi wa mabinti hao kumlewesha baba yao na kufanya naye ngono ili kulinda maisha yao ya baadaye. Huenda tukataka kufikiria mara mbili kabla ya kukubali njia hiyo.
Kwa jambo lingine, Luka 10:10-13 inaonyesha kwamba Yesu alisema hukumu ya kiadili katika Mwanzo 19 ni dhidi ya dhambi ya kukosa ukarimu, na Ezekieli 16:49-50 inashikilia kwamba Mungu aliiharibu miji hiyo kwa kiburi, unyonge, na kuridhika. Kwa hiyo, ushahidi kutoka mahali pengine katika Biblia unaonyesha kwamba maadili ya hadithi haina uhusiano wowote na ushoga.
Wengine wanaona mada ya ngono katika hadithi lakini wanasema kwamba inalaani ubakaji wa magenge badala ya uhusiano wa ndoa kama wa jinsia moja. Ushahidi wa maoni hayo unapatikana katika hadithi inayofanana katika Waamuzi 19, ambamo kuhani Mwisraeli anayesafiri pamoja na suria wake anapata shida kupata ukarimu katika eneo lililokaliwa na Waisraeli, lakini mgeni humpa mahali pa kukaa. Kama katika Mwanzo 19, wanaume wa mji wanadai mgeni (kuhani) kwa ngono, na
mwenyeji hutoa binti yake badala yake; lakini hapa kuhani anawapa wanaume hao suria wake, ambaye watu hao wanambaka usiku kucha na kumwacha kwenye mlango. Asubuhi, kuhani ampata suria wake aliyekufa, anaupeleka mwili wake nyumbani kwa kuchukizwa, anaukata na kutuma kipande kwa kila moja ya makabila 12 ya Israeli. Wanatuma wanajeshi ili kulipiza kisasi, na watu na miji ya eneo hilo inaangamizwa. Tena, hii itakuwa hadithi ya kushangaza ambayo kwayo tunaweza kujenga maadili ya ngono, na hakuna mtu anayetafsiri hadithi hii kama mafundisho dhidi ya uhusiano wa jinsia tofauti.
Kusisitiza kwamba Mwanzo 19 inaakisi hukumu ya Mungu kuhusu mahusiano ya watu wa jinsia moja ni kupuuza ushahidi kwamba hadithi inafundisha masomo muhimu kuhusu kuonyesha ukarimu kwa wageni, kuwatendea haki watu walio katika mazingira hatarishi, na kukataa ngono ya kulazimishwa. Pia ingepuuza umuhimu wa kifungu sambamba: ikiwa Mwanzo 19 ililaani mahusiano ya ushoga, Waamuzi 19 wangeshutumu mahusiano ya watu wa jinsia tofauti.
Mambo ya Walawi 18:22 na 20:13
Katika New Revised Standard Version ya Biblia, Law. 18:22 inasomeka, ”Usilale na mwanamume kama na mwanamke; ni machukizo.” Law. 20:13 inasema, ”Ikiwa mtu mume akilala na mwanamume kama na mwanamke, wote wawili wamefanya machukizo; watauawa; damu yao itakuwa juu yao.” Muktadha hapa ni Kanuni ya Utakatifu, maandiko ya kale yanayoeleza jinsi watu wa Israeli wanavyopaswa kuwa watakatifu, waliotengwa kwa ajili ya Mungu na kutoka kwa mataifa mengine. Miongoni mwa mahangaiko mengine, inawaambia watu jinsi ya kukabiliana na utoaji unaochafua wa shahawa na damu ya hedhi na pia inawahimiza Waisraeli waepuke mazoea ya mataifa jirani, kutia ndani ibada ya miungu ya kigeni.
Mistari miwili tunayotazama inaonekana kushutumu tabia ya ushoga waziwazi na kwa ukali. Wangeongeza uungwaji mkono mkubwa kwa kesi dhidi ya uhalali wa maadili ya uhusiano wa jinsia moja isipokuwa kwa sababu kadhaa. Hawasemi chochote kuhusu mapenzi ya jinsia moja kati ya wanawake, na Wakristo wengi hawafuati kanuni nyingine za Mambo ya Walawi kama zile zinazokataza kuchanganya nyuzi katika nguo. Zaidi ya hayo, kuweka adhabu iliyopendekezwa katika mtazamo, Law. 20:9 inatetea kuuawa kwa watoto wanaowalaani wazazi wao.
Pia, maana ya neno la Kiebrania linalotafsiriwa “chukizo,” ingawa haiko wazi, mara nyingi huhusishwa na ibada ya sanamu au kitu kigeni. Utumizi wa ”chukizo” pamoja na muktadha unaonyesha kwamba mistari hiyo inashutumu vitendo vya wanaume wa jinsia moja kwa sababu ya wasiwasi kuhusu usafi wa kidini: vitendo kama hivyo vinahusisha utoaji wa mwili, vinahusishwa na watu wa mataifa mengine, na vinahusishwa na ibada ya miungu mingine.
Isitoshe, wengine wamedai kuwa waandishi wa kitabu cha Walawi waliamini kuwa mahusiano ya jinsia moja ya wanaume yanavuruga uongozi wa mpangilio ulioundwa kwa sababu ndani yao mwanamume anamtendea mwanamume mwingine kama mwanamke kwa kuwa ”mchangamfu” na kumfanya mwingine ”asiye,” kwa kupenya mtu ambaye amekusudiwa kuwa mpenyaji. Kwa mujibu wa tafsiri hii ya vifungu hivi, mahusiano ya kingono kati ya wanaume yanapunguza baadhi ya wanaume kwenye nafasi ya wanawake, na utakatifu ulimaanisha kutunza daraja la uongozi kwa kuwachukulia wanaume kama wanaume na wanawake kama wanawake.
Kwetu sisi kukubali Mambo ya Walawi kuwa yanafunga kimaadili dhidi ya mahusiano ya kingono kati ya wanaume kungetuhitaji kutoa maelezo yanayotegemeka ya kwa nini tunapaswa kufuata hii lakini si sheria nyingine za Mambo ya Walawi, hasa kwa vile hatushiriki wasiwasi wake kuhusu aina hii ya usafi wa kidini wala mtazamo wake wa ngono kama unaohitaji uhusiano wa daraja.
1 Wakorintho 6:9-10 na 1 Timotheo 1:9-11
Mistari iliyotajwa kupinga uhusiano wa jinsia moja kutoka kwa 1 Wakorintho na 1 Timotheo ina mengi yanayofanana. Zote zinapatikana katika barua za Pauline, na zote zinajumuisha orodha zinazofanana za tabia zisizohitajika. Katika NRSV, 1 Kor. 6:9-10 inasomeka hivi: “Je, hamjui ya kuwa wadhalimu hawataurithi ufalme wa Mungu? Hapa ujumbe ni kwamba watu katika kutaniko la Korintho walikuwa wakifanya mambo ya aina hii, lakini, kama wafuasi wa Yesu, hawafanyi hivyo tena. 1 Tim. 1:9-11 inasema, “sheria imewekwa si kwa ajili ya watu wasio na hatia, bali kwa ajili ya waasi na waasi, na wasiomcha Mungu na wenye dhambi, na wasiomcha Mungu, na wasio watakatifu, na wasio na dini, na wauaji wa baba zao au mama zao, na wauaji, na wazinzi, na walawiti, na wafanya biashara ya utumwa, na waongo, na waapaji uongo, na lolote lingine linalopingana na fundisho la utukufu ambalo Wakristo wanaweza kutumia hapa. Sheria ya Kiyahudi inapopatana na injili.
Neno la Kigiriki lililotafsiriwa ”makahaba wa kiume” katika 1 Wakorintho maana yake halisi ni ”laini.” Wasomi wa Biblia wanasema kwamba neno hilo katika maandishi ya kale lilirejelea mavazi ya anasa, chakula kitamu na maridadi, upepo mwanana au, linapotumiwa kushutumu uasherati, makosa yanayohusiana na urembo kama vile kuwa dhaifu, mvivu, mwenye tamaa mbaya, mwovu, au mwoga. Haikuwa na uhusiano wowote na jinsia ya mwenzi wa ngono anayependelewa na mwanamume, na kutumia hoja hii kushutumu mahusiano ya watu wa jinsia moja kungemaanisha kukubali mtazamo hasi wa wanawake ambao neno la kale linamaanisha.
Neno la Kigiriki lililotafsiriwa ”sodoma” katika vifungu hivi vyote viwili ni neno adimu kwa kiasi ambalo maana yake haiko wazi; huenda ilirejelea mwanamume anayetumia makahaba wa kiume au mwanamume anayefanya ngono na wavulana. Pengine haikumaanisha wanaume wawili watu wazima katika uhusiano wa kujitolea na hivyo haina umuhimu wowote kwa suala la leo.
Warumi 1
Sura ya kwanza ya Warumi inazungumza juu ya kile kinachotokea wakati watu wanakataa kile wanachojua juu ya Muumba kufuata njia ya ibada ya sanamu. Katika muktadha huu, inaita tamaa na vitendo vya ngono kati ya wanawake wawili na wanaume wawili kuwa ”sio asili.” Wengine hushikilia kwamba ikiwa vitendo hivyo si vya asili, ni lazima viwe na makosa makubwa.
Mabishano mengi yanazingatia maana isiyo ya asili. Wengine husema kwamba vitendo vya ushoga si vya asili kwa watu wa jinsia tofauti lakini si kwa watu wanaofanya mapenzi ya jinsia moja. Wengine wanaona kwamba maneno ya Kigiriki ambayo kwa kawaida hutafsiriwa kuwa ”isiyo ya asili” kwa usahihi zaidi humaanisha ”zaidi ya asili,” ikionyesha kwamba tatizo ambalo kifungu hicho kinabainisha linahusiana na watu ambao hamu yao ya ngono ilikuwa isiyoshibishwa na hivyo walitafuta uzoefu mpya na tofauti wa ngono-kwamba suala ni tamaa nyingi badala ya kuchagua mpenzi. Bado wengine wanaonyesha kwamba Rum. 11:24 inasema Mungu alitenda kinyume na maumbile alipowapandikiza Wamataifa kwenye mzeituni wa Kiyahudi; isiyo ya asili, basi, haimaanishi makosa ya kiadili. Pia, 1 Kor. 11:2-16 inasema kwamba nywele ndefu kwa wanawake na nywele fupi kwa wanaume ni za asili, hivyo kwamba dhana ya asili inaakisi matarajio ya kitamaduni, ikiwa ni pamoja na mawazo ya mfumo dume wa mahusiano kati ya jinsia. Bernadette Brooten, katika Upendo Kati ya Wanawake , alisema kwamba ”isiyo ya asili” katika enzi ya Ukristo wa mapema ilionyesha dhana ya vitendo vya ngono kama lazima kuhusisha mtu mmoja anayefanya kazi na mtu mmoja asiye na msimamo kulingana na msimamo wa kijamii, na wanaume wazima washirika wa ngono na wavulana, watumwa wa kiume, na wanawake wa umri wowote (wawe mtumwa au huru) mshirika wa ngono asiye na shughuli; kwa hivyo, vitendo vya ngono visivyo vya asili huvuruga mpangilio wa kijamii. Hakuna dhana yoyote kati ya hizi za asili inayotuhitaji kukemea mahusiano ya watu wa jinsia moja.
Kwa kuongeza, kufuata moja kwa moja kwenye visigino vya kifungu kuhusu jinsi watu waovu wamekuwa, Rum. 2:1-4 inasisitiza kwamba wale wanaowahukumu wengine wanaonyesha dharau kwa wema wa Mungu kwao, kwa kuwa wao pia wamekuwa waovu. Ushauri huu unaweza kumpa mtu pumziko kabla ya kutumia Warumi 1 kuhalalisha kulaani tabia ya watu wa jinsia moja.
Hiyo inatuacha wapi? Wengi wanaoiona Biblia kuwa yenye mamlaka huona kile kinachosemwa kama kesi ya kibiblia dhidi ya ushoga si ya kusadikisha. Hata baadhi ya wanaopinga uhalali wa kimaadili wa mahusiano ya watu wa jinsia moja wanakubali kwamba Biblia haishughulikii masuala muhimu ya mjadala wa kisasa: dhana ya mwelekeo wa kingono na uwezekano wa mahusiano kama ya ndoa kati ya watu wawili wa jinsia moja.
Kwa sababu hiyo, wengine wamependekeza mbinu zenye kujenga zaidi kwa mjadala huo kwa misingi ya kibiblia. Kwa mfano, Luke Johnson, Jeffrey Siker, na Stephen Fowl wamependekeza kwamba Matendo 10-15, ambayo husimulia jinsi watu wa Mataifa walikuja kujumuishwa katika jumuiya ya Kikristo (ya Kiyahudi), inaweza kutoa vielelezo na mwongozo wa kujumuisha watu wa jinsia moja katika ushirika wa Kikristo. Katika kifungu hiki, ushuhuda wa mtume Petro juu ya baraka za Mungu juu ya Kornelio (afisa wa jeshi la Kirumi), pamoja na uzoefu wa Paulo na Barnaba kati ya Wagiriki ambao waliamua kumfuata Yesu, ulitokeza kupata uwazi wa kuwajumuisha watu wasio Wayahudi katika jumuiya ya Kikristo bila kuwahitaji wawe Wayahudi. (Ona Luke Johnson, Scripture and Discernment ; Jeffrey Siker, “Homosexuals, the Bible and Gentile Inclusion,” Theology Today , Julai 1994; Stephen Fowl, Engaging the Scripture .) Kwa njia nyingi, mtazamo huo unalingana na kisa kilichofanywa na Quaker Robert Barclay katika Apology yake kwa kujumuisha wanawake katika huduma: aliona.
Wengine wamependekeza kwamba ufafanuzi wowote wa Kikristo wa Biblia lazima uunge mkono kanuni za msingi za upendo kwa Mungu na jirani, kanuni ya kufasiri ambayo ina msingi thabiti ndani ya Ukristo. Kwa mtazamo huu, hatuwezi kukubali tafsiri yoyote ya vifungu vya Biblia ambavyo vinahusisha ukosefu wa haki au kusababisha madhara kwa watu, na wengi wanaweza kusema kwamba kushutumu watu wa jinsia moja kunakuza ukosefu wa haki na kusababisha madhara.
Kazi yangu mwenyewe imejikita kwenye theolojia ya Kikristo ya ndoa. Augustine, ambaye maandishi yake ya karne ya 5 yanafanyiza msingi wa theolojia hiyo, alifundisha kwamba ndoa ni nzuri kwa sababu hutuandalia kupata na kulea watoto, hutegemeza wema wa uaminifu-maadili, huwasaidia watu kukabiliana na tamaa yenye nguvu ya ngono, na inahusisha ushirika wenye upendo na kifungo cha kiroho kati ya watu wawili. Pia aliona ndoa zisizo na watoto kuwa halali kwa sababu ya sababu nyingine ndoa ni nzuri. Nimesema kwamba wapenzi wa jinsia moja wanaweza kupata na kulea watoto kama vile wapenzi wa jinsia moja (au la), kufanya na kutimiza ahadi za kuwa waaminifu, kuwa na uhusiano wa upendo na kifungo ambamo maisha ya wawili huwa kitu kimoja, na kufaidika na muktadha kama huo wa kudhihirisha ngono.
Kwa muhtasari, vifungu vinavyotajwa kuwa vinasimama dhidi ya ushoga havitoi kesi kali dhidi ya uhusiano wa ndoa kama wa jinsia moja. Mbinu mbadala zinaonyesha kwamba Biblia inatoa vielelezo vya kujumuisha kama washiriki kamili katika jumuiya ya Kikristo watu ambao hapo awali walichukuliwa kuwa hawakubaliki, kwamba kanuni ya upendo lazima isimame dhidi ya udhalimu, na kwamba theolojia ya Kikristo ya ndoa inayoegemezwa katika mafundisho ya Augustine inaweza kuenea kujumuisha mahusiano ya jinsia moja. Kwa kuwa Biblia hailaani moja kwa moja mahusiano ya watu wa jinsia moja na inapendekeza njia za kufikiria kuhusu kujumuishwa, labda mikutano yetu mingi zaidi inaweza kutafuta njia ya kusonga mbele kuhusu jambo hili muhimu.
