Lugha kwa Mazingira ya Ndani: Hekima ya Kiroho kutoka kwa Harakati ya Quaker

Na Brian Drayton na William P. Taber Jr. Tract Association of Friends, 2016. Kurasa 180. $20 kwa jalada gumu.

Mwishoni mwa karne ya nne, Mtakatifu Jerome aliazimia kufanya Biblia ipatikane na Wakristo katika Milki ya Roma ya Magharibi. Akiandika katika lugha ya kawaida ya watu katika sehemu hiyo ya milki, Jerome alitokeza kitabu cha Kilatini kilichorejezewa kuwa Vulgate au “toleo la watu wa kawaida.” Ikawa chapa rasmi ya Kanisa la Roma badala ya maandishi ya awali ya Kigiriki na Kiebrania. Kwa hivyo, ilinakiliwa neno kwa neno na herufi-kwa-barua katika karne zilizofuata. Milki hiyo ilianguka na lugha zilizosemwa na watu wa kawaida zikabadilika, lakini kanisa lilishikilia sana Vulgate. Kilatini kikawa lugha ya kitaalamu ambayo watu wachache tu wangeweza kusoma au kuandika, lakini tafsiri katika lugha mpya zilikatazwa. Kwa hiyo, kitabu kilichotolewa ili kurahisisha ufikivu kikawa kikwazo kwake. Mojawapo ya injini kuu za Matengenezo ya Kiprotestanti ilikuwa nia ya kuwapa tena watu wa kawaida matoleo ya maandiko katika lugha walizozungumza—kuondoa kizuizi kati ya watu wa kawaida na maneno ya Mungu.

Imekuwa zaidi ya miaka 300 tangu vitabu vya zamani vya Quaker kuchapishwa, na, ingawa hapo awali viliandikwa kwa pamoja, Kiingereza cha kawaida, ni aina ya Kiingereza ambayo haieleweki tena kwa urahisi. Lugha yetu imebadilika. Sarufi imebadilika na maneno mapya yameanzishwa, lakini muhimu zaidi, maana za maneno ya zamani zimebadilika. Ikiwa tunasikia neno zabuni leo, huenda tukafikiria jambo linaloweza kujeruhiwa kwa urahisi—kimwili, kihisia-moyo, au kiroho. Hiyo haikuwa maana ya Margaret Fell alipoandika, ”Kwa hivyo sasa, Mioyo wapendwa, kama unavyopenda na kuzionyesha Roho zako mwenyewe, sikilizeni na kuelekeza Akili zenu kwenye Nuru hii.” Alikuwa akitoa wito kwa wasomaji wake wajiruhusu kuwa wazi na kupokea uvutano wa kiroho. Vivyo hivyo, neno la kawaida jaribu lilikuwa na maana tofauti sana wakati Isaac Penington alipoandika, “Kwa maana watu wenye maneno mazuri na usemi mzuri wanaweza kudanganya mioyo ya wanyonge; lakini hawawezi kuwadanganya wale ambao Mungu huwapa uwezo wa kujaribu roho.” Penington anasema kwamba wale ambao wana uwezo wa kupambanua mema na mabaya hawawezi kupotoshwa. Katika karne ya kumi na saba, hii ilikuwa hotuba ya wazi—iliyoandikwa ili kupatikana kwa mtu wa kawaida kama maandishi asilia ya Jerome—lakini kama Vulgate, sasa imefichwa na mageuzi ya asili ya usemi wa mwanadamu.

Ikiwa tunatumai kukumbuka na kuhifadhi hekima ya wazee wetu wa kiroho, tunahitaji kutambua kwamba waliandika kwa wakati tofauti sana na kwa namna ya Kiingereza kijuujuu tu kama yetu. Brian Drayton, mwanafikra na mwandishi mahiri wa Quaker, ametumia maelezo yaliyoachwa na marehemu Bill Taber kutoa ufunguo muhimu kwa dhana muhimu zilizozikwa katika maandishi yetu ya msingi.

Kitabu hiki kinakuja katika sehemu mbili. Nusu ya kwanza ina insha nane juu ya kanuni za kimsingi ambazo ziliongoza Marafiki wa mapema. Mengi ya maneno haya, kama vile
Nuru
au
Ukweli
, inaweza kuonekana kuwa ya kawaida, lakini kitabu hiki kinafunua tabaka za maana ambazo wachache wetu wanaweza kudai kuelewa. Sura nyingine, haswa yenye kichwa ”Msalaba wa Furaha na Kazi ya Ndani ya Kristo,” inachunguza alama na picha ambazo hazijulikani kwa-au hata zisizohitajika na-wengi katika Jumuiya ya Kidini ya Marafiki, ikifichua pengo katika ufahamu wetu wa kile ambacho kimemaanisha kuwa Rafiki.

Sura ya mwisho inafafanua dazeni kadhaa za maneno na misemo muhimu, kila moja katika aya chache au kurasa chache na kuonyeshwa kwa dondoo moja au zaidi kutoka kwa maandishi ya zamani ya Quaker. Sura hii inaweza kutumika kama kamusi ya Kiingereza cha Kale hadi Kiingereza Kipya kwa wale ambao wamegundua furaha ya kusoma maandishi asili, au wangependa kuanza. Vitabu na vijitabu hivyo vinastahili kuonyeshwa tena kwa pamoja, Kiingereza cha kawaida na kushirikiwa miongoni mwa Marafiki leo. Wakati huo huo, Drayton na Taber wametoa mwongozo wa lazima kwao.