Ili Kufikiria Mabadiliko Kupitia Sauti Nyingi

T hivi kuna vitabu 47 haswa ambavyo havijasomwa kando ya kitanda changu, kuanzia makusanyo madogo ya mashairi hadi akaunti nene za kihistoria za nchi ambazo sijawahi kutembelea. Hadithi hizi ambazo hazijasomwa zimezungukwa na hadhira ya vitabu ambavyo nimesoma. Vitabu hivi vyote vimepata chumba changu cha kifasihi—na kihalisi—kinachofurika kwa njia za ununuzi, zawadi, vitu vilivyopatikana, na kubadilishana. Mara nyingi katika wakati wa kutafakari, nitakaa mbele ya karatasi hizi ngumu na karatasi na kukumbuka hadithi zao, kutafakari wahusika wao, na kuchambua masomo yao. Ninafungua kwa taswira hii ya mkusanyiko wa vitabu kwa sababu hilo lilikuwa jambo la kwanza nililoweza kufikiria nilipoona upesi wa Jarida la Marafiki kuhusu vitabu ambavyo vimetubadilisha, na ni jibu lile lile ninalotoa wakati wowote mtu anapouliza kitabu ninachokipenda zaidi ni: ni jinsi gani nitaweza kuchagua kimoja pekee?

Kwangu mimi, kusoma ni tendo la kiroho sana. Aina mbalimbali za hadithi, za kubuni au la, zinajumuisha kanuni ya Quaker ya kuona ile ya Roho ndani ya kila mtu. Kupitia kurasa, unafunua ukweli na uhalisi wa wale usiowajua, au unaamini unawajua vyema. Inakuwa ngumu tena kufikiria maandishi moja, kama mkusanyiko wa hadithi zote ambazo zimenisaidia kuelewa uwezekano usio na kikomo wa Uungu. Wingi wa maandiko daima umetafsiriwa kiotomatiki katika wingi wa ubinadamu wetu mtakatifu na wa pamoja. Hii ndiyo sababu, haswa ikiwa ninahisi kutokuwa na utulivu au kutoelekezwa, nitaleta kitabu cha kuabudu na kujisikia nikianguka zaidi katika hadithi na, hivyo kwa ajili yangu, Mungu.

Kama ilivyo kwa mahusiano, vitabu fulani huja akilini kwa nguvu zaidi kuliko vingine. Hili halipunguzi thamani ambayo vitabu vingine vimekuwa nayo kwangu, wala athari ambayo maandishi haya yanaweza kuwa nayo kwa wengine, lakini inaweka uzoefu wangu binafsi. Inaonyesha mimi ni nani. Hii ndiyo sababu ninaamini ni muhimu kujiondoa katika hali isiyoeleweka na kutoa baadhi ya mada ambazo zimesukuma mawazo yangu zaidi: vitabu ambavyo vimenisaidia kuelewa utambulisho wangu wa upendeleo na waliotengwa, na jinsi hizo zinavyoishi pamoja; vitabu ambavyo vimenihifadhi wakati wa shida; na vitabu ambavyo vimenitupa kwenye mwisho wa kina, na kukabiliana na kile kinachohitajika kukabiliwa. Sehemu nyingine ya fumbo hilo imekuwa kuchagua vitabu kutoka nje ya utamaduni wangu. Nilikulia Uholanzi na kuhudhuria chuo kikuu nchini Marekani, nimesoma mengi sana ambayo yanasimulia uzoefu wa jumuiya zangu za kitamaduni, zilizoandikwa na watu wanaofanana nami. Kwa sasa, ninajipa changamoto kufanya zaidi ya hapo, na ninawahimiza wazungu wenzangu wasome sauti ambazo huenda hatukuwahi kuzisikia hapo awali. Kwa watu wa rangi, sitakuambia nini cha kusoma, kwa sababu hunihitaji, lakini mimi ni msomaji mwenye bidii na ninatumahi utapata kitu ambacho kitakuchochea kupendezwa na mapendekezo yafuatayo.

I n The People in the Trees na Hanya Yanagihara, tunafahamishwa kwa mwanasayansi wa kubuni ambaye husafiri na wanaanthropolojia hadi kisiwa cha Pasifiki cha kubuniwa sawa ambapo anakutana na watu wa kiasili ambao kwa namna fulani wamepata njia ya kuishi milele kwa kula aina fulani ya kasa. Madhara, hata hivyo, ni kwamba mwili unabaki mchanga, wakati akili haifanyi. Bila kutoa sana, machapisho ya mwanasayansi yaliyooanishwa na uasili wa kuasili watoto wengi wa kisiwa hicho yana matokeo mabaya kwa kila mtu na kila sehemu inayohusika. Kitabu kilinibadilisha kwani kilinilazimu kufikiria upya hatua tunazofanya ambazo zinatokana na udadisi. Kutaka kujifunza ni jambo ambalo tunasifia kwa urahisi, lakini jinsi tunavyojifunza kunaweza kuathiri watu kwa njia ambazo hatuwezi hata kuanza kufikiria.

Udadisi unahitaji uangalifu na fadhili. Uzalishaji wa maarifa unahitaji mchango wa jamii. Kitabu hiki pia kinatafakari jinsi tunavyojenga familia, na, kama mtu wa hali ya juu na ninatamani watoto, ninafikiria kwamba kuasili kwa tamaduni tofauti ndivyo familia yangu itajengwa. Riwaya hii inaonyesha hitaji la usikivu wa kitamaduni katika mazoea ya kulea watoto, haswa kwa watoto wa kiasili wanapokuwa wa tamaduni tofauti na wanazojikuta ndani. Pia inaleta umakini kwa maswali muhimu kuhusu maadili ya familia kama hizo za kimataifa.

F amilies hubeba historia zao ngumu, na nimekuwa na nyakati za mapambano na yangu. Familia nyingi huja na huzuni, na kupitia Kitabu Nyeupe cha Han Kang na Men We Reaped cha Jesmyn Ward, niliweza kushuhudia aina mbili za huzuni na maombolezo, na kujifunza zaidi kunihusu mimi na familia yangu katika mchakato huo. Kang anashiriki safari ya kukabiliana na kifo cha dada yake mkubwa, ambaye alipita saa mbili baada ya kuzaliwa. Kang anapambana na wazo la kuchukua nafasi ya dada yake, ya kujaza isivyo haki nafasi ambayo asili yake ni ya mtu mwingine. Kupitia ushirikiano na vitu vyeupe, yeye hufungua na kupatanisha hisia hii. Kazi hii inaangazia muunganisho wa sisi ni nani kama familia na kama jamii ya wanadamu katika maisha yetu yote na baada ya maisha yetu. Wakati huo huo, Ward anashiriki hadithi za wanafamilia na marafiki tofauti ambao waliuawa mikononi mwa mfumo wa kikoloni dhidi ya weusi. Anaunda nafasi ya kutambua na kuleta ubinadamu mateso ya Wamarekani Waafrika ambayo mara nyingi hupigwa kwenye vyombo vya habari bila kuelewa jumuiya zinazoumizwa. Kitabu hiki kilinisukuma kupinga ushiriki wangu katika mifumo hii na kuweka kitovu cha ubinadamu wa wale wanaoteseka kutokana na udhalimu ninaofaidika nao. Kwa kusimulia hatua na uponyaji kutokana na hasara isiyo ya haki, Ward inatufundisha kwamba ni kwa kuwa pamoja tu katika jumuiya na mshikamano tunaweza kuishi na kuelekea kwenye ulimwengu bora. Maandishi yote mawili yalinisaidia kuelewa fasili ya familia na jamii, ya hasara na upatanisho.

Vitabu vichache vya mwisho ninavyotaka kushiriki ndivyo vyote vimenisaidia kuelewa mahali pangu ulimwenguni, jinsi ulimwengu huo ulivyotokea, na jinsi watu tofauti ulimwenguni wanavyopitia. Vitabu hivi vimeweka utando wa miunganisho kati yetu sote. Wamebadilisha mawazo yangu kwa kiasi kikubwa na kuangaza mambo ambayo yalikuwa kwenye kivuli. Jiwe Jeusi na mshairi na mwanaharakati wa ni-Vanuatu Grace Mera Molisa anaonyesha makutano ya jinsia na rangi katika mfumo wa ukoloni na upinzani. Muhimili Mkuu: Mafunzo ya Jinsia Asilia, Jinsia na Wanawake , iliyohaririwa na Joanne Barker, ni mkusanyiko mkubwa wa maandishi ya kitaaluma yanayoonyesha jinsi ukandamizaji umewekwa katika taasisi na historia nyingi tofauti zinazounda sehemu kubwa ya ulimwengu wetu, na ukombozi unahitaji kufikiria upya kwa kina mifumo yetu yote, ikijumuisha ile ambayo inaweza kuonekana kutoa uhuru, kama vile usawa wa ndoa. Foleni ya Basma Abdel Aziz ni mojawapo ya riwaya muhimu zaidi ambazo nimewahi kusoma, na hupandikiza maonyo ya waandishi kama Orwell na Bradbury hadi nafasi ya kimataifa, ya kisasa na ya makutano. Abdel Aziz anakabiliana na mada kama vile jinsia, faragha, na ubabe wa kiteknolojia na kiserikali kwa mizunguko ya ajabu na ya kipuuzi. Vitabu hivi vitatu, vyote vilivyoandikwa kwa mitindo tofauti sana na mara nyingi kuwekwa katika makundi tofauti sana, vimebadilisha maisha yangu. Wamenisaidia kuona mkusanyiko tata wa ukosefu wa usawa ambao mimi mwenyewe ninahusika. Ya umuhimu sawa, wanasherehekea na kusisitiza kupitia ubinadamu wetu wa pamoja uwezekano unaoonekana wa mabadiliko.

F au mimi, hivyo ndivyo kitabu kizuri kinavyopaswa kufanya: ili kukuonyesha yale ambayo bado hujui kabla; kuthibitisha kile ambacho unaweza kuwa umeona; kukuonyesha kwa nini mambo yalitokea; na kufungua dirisha kwa ulimwengu tofauti, tukingojea kwa subira ndani yetu sote. Hii ndiyo sababu imekuwa vigumu kufikiria kitabu kimoja tu ambacho kimenibadilisha, kwa maana sauti nyingi sana, kila moja ikiwa na ile ya Mungu, imebadilika na itaendelea kunibadilisha. Nilichagua vile nilivyo navyo, kwa vile ninaweza kukumbuka njia mahususi na zinazoendelea ambazo vitabu hivi vinanifinyanga. Zote pia zimeandikwa na wanawake wa rangi kutoka kote ulimwenguni, na niliwachagua kufanya sehemu yangu ndogo ili kukuza sauti ambazo sikuwahi kusikia nikikua kama mtu mweupe katika jamii na mfumo wa elimu wenye watu weupe. Ulimwengu unapobadilika, na sisi kama Marafiki tunataka kuinamisha safu yake kuelekea haki haraka zaidi, ninakumbushwa juu ya makubaliano. Njia pekee ya kufikia hili ni kwa kusikiliza sauti zote, na ninaamini kupitia vitabu tunaweza kuanza kuzingatia zaidi na kufanyia kazi mabadiliko jumuishi zaidi na endelevu. Tunaweza kuunda viti zaidi kwenye meza na labda kufikiria upya meza kabisa.

Na bila shaka, ikiwa utaamua kununua yoyote au maandishi haya yote, hakikisha kuwa unaunga mkono duka lako la vitabu linalojitegemea katika mchakato huo.